Fotografia czarno-biała przedstawia Przejazd wyścigu kolarskiego przez Rynek w Chrzanowie od strony ul. Krakowskiej, przełom lat 50./60.

Niezwykłe historie w zwykłym mieście Chrzanowie

HISTORIA 1: PODWÓJNE MORDERSTWO I WIZYTA PREZYDENTA

Na pierzei północnej stała do 1992 r. XVIII-wieczna kamienica Balisiów (później Oczkowskich, obecnie kawiarnia Linda). Ta parterowa kamienica była świadkiem kilku znaczących wydarzeń: w czerwcu 1901 r. przed domem Erazm Palka zasztyletował małżeństwo Balisiów, ku bezradności straży miejskiej obecnej podczas tej wstrząsającej zbrodni. Zaś w marcu 1964 r. przed kamienicą zatrzymała się limuzyna wioząca prezydenta Finlandii Urho Kekkonena, przebywającego z oficjalną wizytą w Polsce. Fiński prezydent jechał z b. niemieckiego obozu zagłady Auschwitz do Krakowa i zatrzymał się na krótkie spotkanie z mieszkańcami Chrzanowa.

HISTORIA 2: NAPAD NA JUBILERA.

Na południowej pierzei Rynku znajduje się secesyjna kamienica powstała ok. 1907 r. W okresie międzywojennym na jej parterze mieścił się sklep jubilerski Ch. Reicha. Dokonano tam w latach 30. Bandyckiego napadu rabunkowego. Policji nie udało się wytropić rabusiów, a właściciel sklepu, ranny podczas napadu, prawdopodobnie zmarł podczas okupacji niemieckiej. Jako pamiątka po tym sklepie pozostała w CAZCh gwarancja z 1930 r. na zakup złotego łańcuszka z secesyjną pieczątką magazynu.

Rachunek ze sklepu jubilerskiego Ch. Reicha w Chrzanowie, 1930.
Rachunek ze sklepu jubilerskiego Ch. Reicha w Chrzanowie, 1930.

HISTORIA 3: DENTYSTA W KINIE.

W archiwum CAZCh zachowała się okupacyjna pocztówka wysłana na adres przedwojennego dentysty dr. Stanisława Komorowskiego, który swój gabinet posiadał w budynku, gdzie znajdowało się kino „Zorza”, przemianowane przez niemieckich okupantów na kino „Rex”. Bohaterką tej historii jest 11-letnia Irenka Balisiówna, która przebywając w domu doktora była świadkiem najścia mieszkania przez gestapo (w domu była matka doktora, on sam załatwiał sprawunki w aptece przy ul. Krakowskiej). Dziewczynka wymknęła się przez tylne okno parterowego domku i pobiegła do apteki, by ostrzec stomatologa i swym czynem uratować mu życie. Doktor Komorowski przedostał się do Krakowa w Generalnym Gubernatorstwie, gdzie doczekał końca wojny, a po wojnie jeszcze czas jakiś pracował w Chrzanowie.

Okupacyjna pocztówka wysłana z Sosnowca na adres gabinetu stomatologa Stanisława Komorowskiego nad kinem „Zorza”, okupacyjna nazwa: Kino Rex.
Okupacyjna pocztówka wysłana z Sosnowca na adres gabinetu stomatologa Stanisława Komorowskiego nad kinem „Zorza”, okupacyjna nazwa: Kino Rex.

HISTORIA 4: NIEMCY I ORZEŁ NA GIMNAZJUM.

Jesienią 1939 r. okupant niemiecki zamknął chrzanowskie gimnazjum przejmując jego gmach na własne potrzeby. Przedstawiciele „Kulturvolku” spalili gimnazjalną bibliotekę i zniszczyli wyposażenie dydaktyczne szkoły. Uwagę ich zwróciła także płaskorzeźba polskiego orła na fasadzie budynku. Zapadła decyzja o skuciu tego wizerunku. Moment ten został z narażeniem życia sfotografowany przez znajomego rodziców nastoletniej Agaty Baliś z pokoju na poddaszu jej domu, który ówcześnie przez łąkę sąsiadował z budynkiem gimnazjum. Niestety, nie wiemy czy ta fotografia zachowała się.

Scroll to Top
Copy link
Powered by Social Snap