19 sierpnia – w tym dniu w 1839 roku rząd francuski przekazał do publicznego użytku technologię wykonywania fotografii. Rocznica tego wydarzenia może być doskonałą okazją do organizowania wystaw i wykładów poświęconych rozwojowi tworzenia zdjęć: od technik analogowych po cyfrowe. Użytkownicy mediów społecznościowych mogą dołączyć do międzynarodowej akcji oznaczając swoje posty tagiem #WorldPhotographyDay.
Tymczasem w naszych archiwach można znaleźć wiele śladów dotyczących lokalnej fotografii:
O Kazimierzu Sawiczu, ojcu, opowiada Grażyna Prosnak:
“Ojciec od młodych lat pasjonował się fotografią. Jego zdjęcia dokumentują historię chrzanowskich Kątów. Pierwszy aparat, harmonijkowego Kodaka, mój tata dostał od swego ojca, czyli mojego dziadka. Naukę pobierał u Żyda. W wieku szesnastu lat, sam doskonale już sobie radził z robieniem i wywoływaniem zdjęć. Potem kupił małoobrazkowy aparat marki Leica. A gdy już zdobył uznanie w całej okolicy, zaczął robić fotki Zorką i Pentaxem. Pomagałam tacie w wywoływaniu zdjęć w jego domowej pracowni. Wiele osób przychodził do ojca i prosiło go o uwiecznienie ślubu, chrztu i innych uroczystości rodzinnych. Zwykle odbywały się one w soboty i niedziele, więc często nie było go w domu. Ciekawość sprawiała, że usiłował też dokumentować bieżące wydarzenia i stawał się fotoreporterem. Zrobił między innymi zdjęcia na pogrzebie marszałka Piłsudskiego w 1935 roku.”
Historia Osiedla Kąty / opracowanie Roman Madejski, s. 55.
Fotografia w Fabloku i PTTK:
“Osobno należy zaznaczyć działalność fotograficzną Fabloku. Kierownikiem laboratorium fotograficznego i dokumentacji fotograficznej był Stefan Hebda, który szczegółowo fotografował działalność zakładu we wszystkich aspektach. Był żeglarzem i turystą, dlatego te dziedziny uwiecznił bardzo dobrze. Był współautorem albumu Ziemia Chrzanowska w roku 1967. Przy Zakładowym Domu Kultury działało w latach 60. i 70. XX wieku koło fotograficzne prowadzone przez Andrzeja Steca. Kilkunastu adeptów uczyło się tam fotografii. Wykonali też wiele zdjęć plenerowych Chrzanowa i okolic, również na liczne wówczas konkursy fotograficzne.”
Chrzanowianie na starej fotografii / tekst Eugeniusz Kępiński et al. ; red. nacz. Marek Szymaszkiewicz, s. 11.
“Stefan Hebda (+1988) – długoletni członek koła, w latach 1976-1982 członek zarządu. Projektodawca i wykonawca oryginalnych dyplomów, znaczków i upominków na turystyczne Zloty Fablokowców i Rajdy Tatrzańskie. Jako zdolny i doświadczony fotografik rozpropagował w kole wykonywanie zdjęć, kolorowych przeźroczy i filmów turystycznych. Współautor i współorganizator wystaw przygotowywanych przez koło.”
Czterdzieści lat działalności Koła PTTK “Fablok” w Chrzanowie 1968-2008 / teksty Stefan Wyzina, Bronisław Piwczyk ; Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Koło Fablok w Chrzanowie, s. 45.
Znane zakłady fotograficzne ziemi chrzanowskiej:
Maria i Stanisław Łojek: Zakład powstał zapewne w 1924 r. przy ul. Grunwaldzkiej 5 w Chrzanowie. Wykonywali zdjęcia prywatne oraz dokumentowali uroczystości zbiorowe. Ich fotografie wyróżniał mocny i staranny retusz. Koniec działalności to 1946 rok.
Edmund Krysztoforski (1904-1997): Przybył do Chrzanowa w 1923 roku z Wielkopolski, znalazł zatrudnienie w Fabloku. W 1934 założył własny zakład fotograficzny przy al. Henryka 40. Był wówczas pierwszym fotografem posiadającym uprawnienia sądowe. Był współzałożycielem koła Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego przy Fabloku. W latach 1954-1991 firma “Fotosport” działała przy ul. Dobczyckiej 11. Następnie zakład przeniósł się na Ogrodową 3, gdzie prowadziła go córka, Alicja Krysztoforska.
Na podstawie “Chrzanowianie na starej fotografii“. W rozdziale pt. “Fotografowie chrzanowscy można znaleźć więcej informacji i nazwisk.
Zachęcamy do sprawdzenia domowych pamiątek – zachowane na odwrotach pieczątki zakładów fotograficznych, pudełka po filmie, stare aparaty, unikatowe szklane negatywy to cenne źródła informacji warte zachowania. Wiesz więcej na poruszane tematy? Zapraszamy do pozostawienia adnotacji na dole strony.
Warto zainspirować się lekturą:
- Obecność / [fotografie] Zofia Rydet ; tekst Józefa Hennelowa.
- Świat wyobraźni Zofii Rydet / posł. Urszula Czartoryska.
Fotografie archiwalne dotyczące Pierwszej Fabryki Lokomotyw w Polsce Fablok w Chrzanowie ze zbiorów Muzeum w Chrzanowie zdigitalizowane przez Miejską Bibliotekę Publiczną w Chrzanowie w ramach współpracy przy Cyfrowym Archiwum Ziemi Chrzanowskiej.
Zdjęcie główne: Jan Salasch z aparatem fotograficznym. Kolekcja J. Salasch.